Η Έξαρση της Βίας στη Σερβία

Σερβία: Ποδοσφαιρική Βία, Βία κατά των Ομοφυλοφίλων, Αντιδυτική Βία; / της Βερόνικα Βέγνκερτ

«Οι Σέρβοι είναι μάστορες στο να πυροβολούν τα πόδια τους», δήλωσε ο Σέρβος υπουργός εσωτερικών Ίβιτσα Ντάσιτς (Ivica Dačić), αφού ολόκληρος ο κόσμος είχε παρακολουθήσει τις ταραχές στους δρόμους του Βελιγραδίου -και αργότερα στην Ιταλία. Οφείλεται όμως όλη αυτή η βία στην έντονη αντιδυτική φοβία της σέρβικης ακροδεξιάς;

Καμένοι κάδοι απορριμμάτων, σπασμένα τζάμια και μαζικός λιθοβολισμός των δυνάμεων της αστυνομίας: να τι περιέγραφαν τις περασμένες μέρες τα δυσοίωνα πρωτοσέλιδα από το Βελιγράδι. Η κυβέρνηση επανέλαβε πως η εθνική ασφάλεια της χώρας δεν απειλείται. Αλλά στη Σερβία, κανείς δεν πιστεύει πως η έξαρση της βίας οφείλεται αποκλειστικά στους ακραίους εθνικιστές: οι ειδήμονες υποπτεύονται πως βιώνουμε μια υποχώρηση στην ανάπτυξη της δημοκρατίας στη χώρα. Το αποτέλεσμα ήταν η τρομοκρατία των τελευταίων ημερών, που έριξε βαριά τη σκιά της στη Σερβία.

Ποταμός διαμαρτυρίας

Υπήρξαν μαζικές συγκρούσεις της αστυνομίας με 6,000 πολίτες που διαμαρτύρονταν κατά της παρέλασης της «ομοφυλόφιλης υπερηφάνειας», με 150 τραυματίες και ζημιές εκατομμυρίων ευρώ. Δύο μόλις μέρες αργότερα, αναβλήθηκε ο αγώνας Ιταλίας-Σερβίας για τα προκριματικά του «ευρώ 2012» και 17 οπαδοί της Σερβίας συνελήφθησαν, όταν χούλιγκαν επιτέθηκαν κατά του... Σέρβου τερματοφύλακα Βλάντιμιρ Στοΐκοβιτς (Vladimir Stojković) και πέταξαν φωτοβολίδες εντός του αγωνιστικού χώρου.

Αυτή τη φορά, οι Σέρβοι ταραξίες έδρασαν επί ευρωπαϊκού εδάφους και τα κατορθώματά τους απασχόλησαν τα διεθνή μίντια.

Όπως τουλάχιστο διαβεβαιώνουν οι σύμβουλοι του προέδρου Μπόρις Τάντιτς (Boris Tadić), στο μέλλον θα αναληφθούν σκληρότερα μέτρα κατά αυτών των ομάδων και θα αναζητηθούν οι κρυφοί χρηματοδότες τους. Η εκτίμηση των μίντια πως η δημοκρατική κυβέρνηση έχει αποδυναμωθεί από τις ταραχές, πίεσε τις αρχές να προχωρήσουν στη σύλληψη του φερόμενου ως ηγέτη των ταραχών του ματς της Γένοβας. Όπως δήλωσε ο ίδιος, τα κίνητρά του δεν ήταν πολιτικά. «Δεν έχουμε επαρκή πληροφόρηση, δεν ξέρουμε ούτε καν ποιοι αναμείχθηκαν στις ταραχές» παραδέχτηκε ο υπουργός εσωτερικών Ίβιτσα Ντάσιτς στο ραδιοφωνικό σταθμό του Βελιγραδίου B92.

Επικριτικές φωνές

Αλλά υπάρχουν κι άλλες φωνές, που επικρίνουν τα κυβερνητικά πεπραγμένα στην υπόθεση: «στη Σερβία, κανείς δεν πιστεύει πως οι ταραχές ήταν αυθόρμητες», λέει ο Πρόσλαβ Πλάβσιτς (Prvoslav Plavsic), που ασκεί την ψυχολογία στο Βελιγράδι. Όχι τουλάχιστο από τότε που αποκαλύφθηκε πως η ανατροπή του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς (Slobodan Milošević) εδώ και μια δεκαετία, είχε οργανωθεί και χρηματοδοτηθεί από το εξωτερικό.

Οι χούλιγκαν στους δρόμους θεωρούνται απλά ανδρείκελα, τμήμα ενός ευρύτερου σχεδίου. «Όποιοι κι αν είναι οι υπεύθυνοι για όλα αυτά, πολιτικοί, λομπίστες, αθλητικοί παράγοντες ή όποιος άλλος- το μόνο βέβαιο είναι πως παραμένουν άγνωστοι», λέει ο Πλάβσιτς. Ίσως κάποιοι να επιχειρούν να αποδυναμώσουν τους θεσμούς της χώρας και να καθυστερήσουν την πορεία εκδημοκρατισμού τους.

Από την άλλη, η έντονη δημοσιογραφική κάλυψη της δραστηριότητας των χούλιγκαν δε βοηθά να βγουν τα σωστά συμπεράσματα. «Η πλειοψηφία των Σέρβων αποδοκιμάζει τέτοια γεγονότα. Υπό το μεγεθυντικό φακό των μίντια όμως τέθηκε αποκλειστικά μια μικρή ομάδα, νεαρών ως επί το πλείστον, ατόμων», παρατηρεί ο Πλάβσιτς. «Η σημερινή Σέρβικη νεολαία δεν είναι επιθετική, αλλά βαθιά ανικανοποίητη». Οπωσδήποτε, οι κοινωνικές και οικονομικές δυσχέρειες της χώρας δε βοηθούν. Είναι γενικά αποδεκτό πως πολλά είναι τα επιτεύγματα της χώρας μετά την πολιτική ανατροπή του 2000, αν και οι νέοι ελάχιστα επωφελήθηκαν από αυτά: «υπάρχει πλήθος συνταξιούχων και δημοσίων υπαλλήλων, αλλά ελάχιστες προοπτικές για τους νέους», λέει ο Πλάβσιτς.

Ο δημοσιογράφος του Βελιγραδίου Σλόμπονταν Γκεοργκίεφ (Slobodan Georgijev) προσθέτει πως η νέα γενιά είναι ευεπίφορη στην ακραία εθνικιστική προπαγάνδα. Ο δημοσιογράφος ερευνά επί χρόνια το φαινόμενο της εθνικιστικής βίας. «Πολύς κόσμος είναι απογοητευμένος, πολλοί δεν έχουν ταξιδέψει ποτέ στο εξωτερικό και έχουν άγνοια για το τι είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Ως εκ τούτου είναι εύκολο να χειραγωγηθούν από ριζοσπαστικές ιδέες».

Οι πιο γνωστές ακραίες εθνικιστικές ομάδες είναι ο νεοναζιστικός «εθνικός συναγερμός» (Nationalni Stroj), το «σερβικό εθνικό κίνημα 1389» και οι παραθρησκευτικές ομάδες «ομπράζ» και «ντβέρι». Αυτό που τις ενώνει είναι η απόρριψη της ΕΕ, του ΝΑΤΟ και κάθε δυτικής επιρροής που θεωρείται απειλητική για τη «σερβικότητα». Υπάρχουν και άλλες εθνικιστικές ομάδες που ξεπηδούν από τις τάξεις των φανατικών οπαδών του ποδοσφαίρου ή ακόμα και από υπερσυντηρητικούς κύκλους φοιτητών θεολογίας, επισημαίνει ο Γκεοργκίεφ, που εργάζεται στη σερβική φιλελεύθερη εβδομαδιαία επιθεώρηση της Σερβίας «βρέμε».

Κατά τα άλλα οι υπερεθνικιστές αμφισβητούν τη μετριοπαθή κυβερνητική στάση όσον αφορά τις σχέσεις με την ΕΕ ή την τύχη του Κοσσυφοπεδίου. «Τους υποστηρίζουν ακραίοι κληρικοί και θεωρούν την ομοφυλοφιλία ασθένεια» μας ενημερώνει ο Γκεοργκίεφ. Όλες αυτές οι ομάδες βρέθηκαν μαζί στους δρόμους του Βελιγραδίου, διαμαρτυρόμενοι κατά της παρέλασης της «ομοφυλόφιλης υπερηφάνειας»: φανατικοί οπαδοί ποδοσφαίρου, μέλη του οργανωμένου εγκλήματος, ακραίοι εθνικιστές. Ο υπουργός εσωτερικών τους χαρακτήρισε «ετερόκλιτο μείγμα».

---

Η Veronika Wengert είναι Γερμανίδα συγγραφέας

Πηγή: Cafe Babel, μέσω www.ppol.gr