Σελίδες

Δευτέρα 27 Σεπτεμβρίου 2010

The Immigration of Young Greeks

Young Greeks Seek Options Elsewhere


(By Niki Katsantonis)

ATHENS — In two weeks, Alexandra Mallosi, 29, will be packing her bags and leaving the quiet Athens suburb of Holargos for Abu Dhabi to start a job as a hotel sales manager. It was not a tough decision. Her experience in the Greek hotel industry had left her frustrated. 

“In other countries, young people are encouraged,” Ms. Mallosi said. “In Greece, they are held back.”
Like Ms. Mallosi, an increasing number of young college graduates are leaving Greece as a deepening recession chokes a job market already constrained by an entrenched culture of cronyism. And the outlook for a turnaround is not good. 

The national debt, estimated at 300 billion euros (nearly $400 billion), is larger than Greece’s gross domestic product, suggesting that years of austerity budgets lie ahead. On top of that, a string of political corruption scandals has left many young Greeks disillusioned about the future. 

According to a survey published last month, seven out of 10 Greek college graduates want to work abroad. Four in 10 are actively seeking jobs abroad or are pursuing further education to gain a foothold in the foreign job market. The survey, conducted by the polling firm Kapa Research for To Vima, a center-left newspaper, questioned 5,442 Greeks ages 22 to 35. 

Some, like Ms. Mallosi, are leaving because they believe doors are closing in Greece. For many looking for their first job after college, those doors never opened. 

The latest official figures show that unemployment among 15- to 24-year-olds was 29.8 percent in June, compared with about 20 percent across the European Union. The Greek figure was an improvement from 32.5 percent in May as summer jobs emerged but still well above the 22.9 percent in the month a year earlier.
For Greeks ages 25 to 34, the figure was 16.2 percent in June, up from 11.8 percent in 2009. Overall unemployment was 11.6 percent, up from 8.6 percent. 

Yannis Gio, 22, moved to London in July after interviews with two architectural firms in Greece fell through. “I couldn’t find a job because I didn’t have any inside connections,” he said.
Mr. Gio is awaiting responses from three firms he interviewed with in London and has lined up more interviews for jobs there as well as in Paris and Beijing. 

Jason Kezios, who is 24 and went to school with Mr. Gio, went to London in April and has been working for an advertising firm for the last four months. “I earn twice as much as I would in Greece, and the prospects are much better,” Mr. Kezios said. 

Graduates with work experience like Alexis Cohen, 35, are leaving, too. His 10-year career as a sound engineer has foundered recently because the singers and musicians who are his clients are staging fewer concerts. He has set up job interviews in California and intends to move there with his girlfriend next month.
“If you want to have a decent life, you can’t do it here,” he said. “It’s always been difficult. Now it’s nearly impossible.” 

In the 1950s and 1960s, thousands of people left Greece to seek a better life in the United States, Australia or elsewhere in Europe. During the booming 1980s and 1990s, after Greece joined the European Union, many returned to a thriving economy. The pride generated by the Athens Olympic Games in 2004 spurred thousands more Greeks to come home. 

But, as in Ireland, the party did not last. In 2008, the first signs of a recession appeared. This year the debt crisis required Greece to seek 110 billion euros in loan guarantees from the International Monetary Fund and the European Union, which demanded an array of budget cuts in return.
Now it seems the country is on the verge of a new wave of emigration, with young college graduates at the forefront. 

“Today the people leaving Greece are not going to wash dishes in Astoria,” said George Pagoulatos, an associate professor at the Athens University of Economics and Business, referring to a heavily Greek section of Queens. “They are graduate students in New York choosing to stay and work there.”
There could be a “brain drain” if talented young people see few prospects in Greece, he said. But he also expressed doubts about their prospects in other Western countries where unemployment is a problem as well.
Another reason for the wave of emigration, he said, is a growing public discontent after the corruption scandals in 2008 that rocked the previous conservative government. “There was a general sense of crisis, of a blocked society, of a political system unable to function — and a growing number of people stopped believing in the future of the country,” Mr. Pagoulatos said. 

Alexander Kentikelenis, 26, is one of the disenchanted. He has a degree in international relations from Athens University and a master’s in international development from the University of Cambridge in England, and is scheduled to return to Cambridge soon to start work on a doctorate in sociology. His original ambition to enter Greek politics has fizzled. 

“I realized that the system consistently favors the well connected over the talented,” Mr. Kentikelenis said.
The government has tried to persuade employers to hire young people by lowering the monthly minimum wage to 590 euros from 700 euros and by offering to subsidize the social security contributions of employers for new workers. 

Yannis Stournaras, director of the Foundation for Economic and Industrial Research, applauded the changes but said they would fail unless the government stimulated growth by encouraging investment in large-scale development projects like renovating the country’s airports and building wind farms and solar-energy parks.
And some experts say the Greek labor market cannot accommodate all the country’s college graduates anyway. Ilias Kikilias, who heads the state-run employment agency, said there were too many college graduates adrift in a sluggish economy that was generating too few jobs. 

Data from the agency, known as the O.A.E.D., shows that 600,000 college graduates entered the labor market over the last 15 years but only 250,000 jobs were created, most in the bloated state sector. Even this pool of potential jobs is dwindling because the government has frozen hiring and businesses are scaling back or moving some operations out of the country. 

Another problem, according to a study by labor economists, is that most positions in the private sector are for medium-skilled workers, not college graduates.
“Two-thirds of university graduates are settling for jobs which used to go to those with high school certificates,” said Mr. Kikilias, a co-author of the study. And so unskilled workers face competition not only from college graduates but also from lower-paid immigrants.
More vocational courses would help, said Glenda Quintini, the author of a report by the Organization for Economic Cooperation and Development on unemployment among Greek youth. But most economists agree that the flow of emigration among young Greeks will not diminish until the economy’s structural flaws are addressed and growth resumes. The question is how long that will take.

“The reforms will not start paying off until 2012,” said Mr. Pagoulatos, the university professor. “With all this uncertainty, how many young Greeks are going to wait two years?” 

Source:  The New York Times, 14.09.2010 

Η Ευρωπαϊκή Ένωση Πεθαίνει..


(Του Τσαρλς Κάπτσαν, Καθηγητή Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο του Τζορτζτάουν)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) πεθαίνει. Όχι με ένα δραματικό, αιφνίδιο θάνατο, αλλά σταδιακά, με τόσο ήρεμο τρόπο που μια των ημερών ίσως να κοιτάξουμε προς την άλλη μεριά του Ατλαντικού και να συνειδητοποιήσουμε πως το σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, που το θεωρούσαμε δεδομένο, απλά έπαψε να υφίσταται.

Η παρακμή της Ευρώπης είναι εν μέρει μόνο οικονομική. Η οικονομική κρίση έπληξε με σφοδρότητα πολλά κράτη-μέλη της ΕΕ, ενώ τα υψηλά δημόσια ελλείμματα και η επισφαλής υγεία πολλών ευρωπαϊκών τραπεζών ίσως να προμηνύει περισσότερα προβλήματα στο μέλλον.

Αλλά αυτή η εξέλιξη ίσως να αποδειχτεί αμελητέα, σε σχέση με άλλες σοβαρότερες παθογένειες: από το Λονδίνο ως το Βερολίνο και τη Βαρσοβία, η Ευρώπη βιώνει μια επανεθνικοποίηση της πολιτικής τους ζωής. Τα κράτη-μέλη γαντζώνονται στην εθνική τους κυριαρχία, που μέχρι πρόσφατα θυσίαζαν ευχαρίστως, στο βωμό των κοινών τους ιδεωδών.

Αλλά πολλούς Ευρωπαίους, αυτό δε φαίνεται πια ούτε καν να τους ενδιαφέρει. Αναρωτιούνται σε τι χρησιμεύει η ένωση, κι αν αξίζει όλη τη φασαρία. Αν συνεχιστεί αυτή η τάση, μπορεί να δούμε να ακυρώνεται ένα από τα σημαντικότερα και πιο απροσδόκητα πολιτικά επιτεύγματα του 20ού αιώνα: η ενοποίηση της Ευρώπης, η ειρήνευσή της, η αναζήτηση της ενδυνάμωσής της ως συνεκτικής και ενιαίας οντότητας. Σε μια τέτοια περίπτωση, θα δούμε ανεξάρτητα ευρωπαϊκά κράτη να βυθίζονται στη γεωπολιτική ασημαντότητα και τις Ηνωμένες Πολιτείες να στερούνται από έναν σύμμαχο ικανό και πρόθυμο να τις βοηθά στις παγκόσμιες υποθέσεις.

Αυτό το ξέφτισμα της υποστήριξης προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση πλήττει ακόμα και τη Γερμανία, που η εμμονή της με την κατάργηση των εθνικών διαμαχών που για αιώνες οδηγούσαν τις μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις να πολεμούν μεταξύ τους την είχε καταστήσει σε πραγματικό κινητήρα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η πρόσφατη απροθυμία του Βερολίνου να διασώσει την Ελλάδα από την οικονομική της κατάρρευση -η καγκελάριος 'Ανγκελα Μέρκελ (Angela Merkel) αντιδρούσε για μήνες στην οικονομική διάσωση της Ελλάδας- ράγισε το ευρωπαϊκό πνεύμα της οικονομικής αλληλεγγύης, ένα από τα εμβλήματα της ενωμένης Ευρώπης. Η Μέρκελ κάμφθηκε μόνο όταν κατέστη σαφές πως η ελληνική κρίση κινδύνευε να συμπαρασύρει στο χάος ολόκληρη την ευρωζώνη. Μόνο τότε αποφάσισε να εγκρίνει το δανεισμό της Ελλάδας και να αντιταχθεί στην κοινή γνώμη της χώρας της: οι ψηφοφόροι στις τοπικές εκλογές της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας αντέδρασαν αστραπιαία καταψηφίζοντας το κόμμα της, τιμωρώντας τους χριστιανοδημοκράτες με τη χειρότερη εκλογική τους ήττα τη μεταπολεμική περίοδο. Πίσω από τη προφανή τσιγκουνιά της Γερμανίας κρύβεται κάτι πολύ ευρύτερο: σήμερα πλέον, η επιδίωξη της εξυπηρέτησης των εθνικών γερμανικών συμφερόντων μειώνει κατά πολύ τον ενθουσιασμό του Βερολίνου για τα τεκταινόμενα στην ΕΕ.

Ένα από τα τελευταία σημεία πως το ευρωπαϊκό εγχείρημα παραμένει ζωντανό, ήταν η πρόσφατη έγκριση της «συνθήκης της Λισαβόνας» από όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ, πράγμα που εξόπλισε την ένωση με έναν πρόεδρο, έναν «τσάρο» της εξωτερικής πολιτικής της κι ένα κοινό διπλωματικό σώμα. Αλλά όταν το Βερολίνο κλήθηκε να επιλέξει ποιοι θα καταλάβουν αυτά τα σημαντικά αξιώματα, επελέγησαν αντίστοιχα οι Χέρμαν Φαν Ράμπουι (Herman van Rompuy) και Κάθριν 'Αστον (Catherine Ashton) πολιτικοί μικρού βεληνεκούς, που δεν μπορούσαν επ' ουδενί να επισκιάσουν τους ηγέτες των μεγάλων κρατών-μελών. Ακόμα και η γερμανική δικαιοσύνη έβαλε φρένο στην ΕΕ: πέρσι αποφάσισε να οχυρώσει το εθνικό γερμανικό κοινοβούλιο από την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Απ' άκρου σ' άκρη της ΕΕ παρατηρείται μια εθνικοποίηση της πολιτικής ζωής.
Λες και δεν αρκούσαν τα παραπάνω εμπόδια στην ευρωπαϊκή ενοποίηση, τον Ιούλιο του 2010 η κυλιόμενη προεδρία της ΕΕ έτυχε να πέσει στο Βέλγιο, μια χώρα στην οποία ο διχασμός μεταξύ των ολλανδόφωνων Φλαμανδών και των γαλλόφωνων Βαλόνων είναι τόσο έντονος που πολλές εβδομάδες μετά τις εκλογές του Ιουνίου δεν έχει ακόμα σχηματισθεί λειτουργική κυβέρνηση! Είναι δηλωτικό πως η χώρα που ηγείται σήμερα της ΕΕ υποφέρει από τον ίδιο ακριβώς εθνοτικό ανταγωνισμό που υποτίθεται πως θα εξάλειφε η δημιουργία της ΕΕ!

Η επανεθνικοποίηση της ευρωπαϊκής πολιτικής οφείλεται, πρώτα και κύρια, σε μια διαγενεακή αλλαγή. Για τους Ευρωπαίους που είχαν βιώσει το Β' παγκόσμιο πόλεμο, αλλά και τον «ψυχρό πόλεμο», η ευρωπαϊκή ενοποίηση αντιπροσώπευε κυρίως μια οδό διαφυγής από το αιματηρό παρελθόν της ηπείρου. Αλλά αυτό δεν ισχύει και τόσο για τους νεότερους Ευρωπαίους: σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, οι Γάλλοι άνω των 55 ετών που θεωρούν την ΕΕ «εγγύηση για τη διατήρηση της ειρήνης» είναι διπλάσιοι σχεδόν από τους κάτω των 36 ετών που εκτιμούν το ίδιο. Δεν πρέπει άρα να μας προκαλεί εντύπωση πως οι νεότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες προσεγγίζουν την ΕΕ ψυχρά και υπολογιστικά, και όχι σαν κάποιο πολιτικό ιδεώδες.

Εντωμεταξύ οι απαιτήσεις της παγκοσμιοποίησης, σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση, πιέζουν το ευρωπαϊκό «κοινωνικό κράτος». Καθώς οι κυβερνήσεις εξαναγκάζονται να αυξήσουν τα όρια συνταξιοδότησης και να περικόψουν τις συντάξεις, είναι βολικό να μεταχειρίζονται την ΕΕ σαν «αποδιοπομπαίο τράγο», στον οποίο οφείλονται όλες οι δυσάρεστες αποφάσεις. Στη Γαλλία π.χ. η Ευρώπη εμφανίζεται συχνά ως «δούρειος ίππος» των «αγγλοσαξόνων» στην επίθεσή τους κατά του «κοινωνικού κράτους» ή σαν διακινητής «Πολωνών υδραυλικών» που διαμέσου της ανοικτής αγοράς εργασίας της ΕΕ υποβλέπουν τις θέσεις εργασίας των Γάλλων.

Η εσπευσμένη διεύρυνση της ΕΕ προς την ανατολή και το νότο τής στέρησε επίσης λίγη επιπλέον ζωή. Καθώς απουσιάζει πια η κομψή αίσθηση που ανέδυε η μικρή ένωση πριν την πτώση του τείχους του Βερολίνου τα πρώτα κράτη-μέλη της τείνουν προς την εσωστρέφεια. Αλλά και τα νέα κράτη-μέλη της κεντρικής Ευρώπης -τα οποία μόλις που πρόλαβαν να γευτούν την αίσθηση της πλήρους εθνικής ανεξαρτησίας τους μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού- είναι πολύ απρόθυμα να τη στερηθούν εκ νέου. Όπως είχε δηλώσει ο αείμνηστος πρόεδρος της Πολωνίας Λεχ Καζίνσκι (Lech Kaczyński) το 2005, μόλις ανέλαβε τα καθήκοντά του, «τους Πολωνούς τους νοιάζει το μέλλον της Πολωνίας, όχι της ΕΕ».

Η ευρωπαϊκή κόπωση επιδεινώθηκε από τη συμμετοχή πολλών κρατών-μελών στους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Στη Γερμανία, σχεδόν τα 2/3 των πολιτών αντιτίθενται στην αποστολή γερμανικών στρατευμάτων στο Αφγανιστάν. Αυτό δε χαροποιεί την ΕΕ, που φιλοδοξεί να εμφανιστεί στις παγκόσμιες υποθέσεις με ενιαία φωνή. Την ίδια ώρα που ένας από τους λόγους ύπαρξης της ΕΕ είναι να αναβαθμίσει τη γεωπολιτική παρουσία της Ευρώπης στις παγκόσμιες υποθέσεις, κανείς δε φαίνεται να υποστηρίζει την υπόθεσή αυτή! Οι μακρινοί πόλεμοι, σε συνδυασμό με τις -απεχθείς, και λόγω της οικονομικής κρίσης- αμυντικές δαπάνες, κόβουν κάθε όρεξη για ανάληψη διεθνών πρωτοβουλιών εκ μέρους της ΕΕ.

«Προς το παρόν, το μόνο που κάνει η ΕΕ είναι να "κρατάει αναμμένες" τις "μηχανές", ελπίζοντας πως αν "αγοράσει" λίγο χρόνο ίσως να εμφανιστούν νέοι ηγέτες, που θα δείξουν περισσότερο ενδιαφέρον για το ευρωπαϊκό εγχείρημα», μας δήλωσε ένας ευρωβουλευτής.

Η «αγορά χρόνου» ίσως να είναι πράγματι ό,τι περισσότερο μπορεί να κάνει προς το παρόν η ΕΕ. Αλλά η αποσύνθεσή της δε δείχνει να ανακόπτεται, πράγμα που αρχίζει να έχει επιπτώσεις και εκτός των συνόρων της. Η κυβέρνηση Ομπάμα (Obama) εξέφρασε ήδη δημοσίως τη δυσαρέσκειά της με το διαμορφούμενο νέο γεωστρατηγικό προφίλ της ΕΕ. Ο Αμερικανός υπουργός αμύνης Ρόμπερτ Γκέιτς (Robert Gates) παραπονέθηκε δημοσίως το περασμένο Φεβρουάριο, σε μια σύνοδο του ΝΑΤΟ: «η προϊούσα αποστρατιωτικοποίηση της Ευρώπης, όπου  η κοινή γνώμη και η πολιτική τάξη διάκεινται εκ προοιμίου αρνητικά σε κάθε άσκηση στρατιωτικής δράσης -και στο συνεπαγόμενο ρίσκο- που το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ήταν "ευλογία", μετατρέπεται σήμερα, τον 21ο αιώνα, σε απειλή για την επίτευξη πραγματικής ασφάλειας και βιώσιμης ειρήνης». Αν αναλογιστούμε πως και οι ίδιες οι Ηνωμένες Πολιτείες προσπαθούν να απαλλαγούν από πελώρια ελλείμματα και πολύ θα ήθελαν να κάνουν ένα διάλειμμα στην ανάπτυξη των ενόπλων τους δυνάμεων, είναι λογικό η Ουάσινγκτον να κρίνει ολοένα και περισσότερο την νομιμοφροσύνη των συμμάχων της στη βάση του πόσα λεφτά βάζουν στο κοινό ταμείο. Όσον αφορά την Ευρώπη, αυτά είναι λίγα, και όσο πάει και λιγοστεύουν.

Δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε την Ευρώπη να επιστρέφει στην εποχή των ευρωπαϊκών πολέμων· οι λαοί της έχουν χάσει πια την όρεξη για ένοπλες συγκρούσεις. Είναι πιθανότερο η ευρωπαϊκή πολιτική ζωή να γίνεται ολοένα και πιο εθνοκεντρική, έως ότου η ΕΕ καταντήσει μια κατ' επίφαση «ένωση». Ίσως σε πολλούς αυτό να μην ακούγεται σαν κάτι τόσο τρομερό, αλλά σε έναν πλανήτη που χρειάζεται όσο ποτέ άλλοτε τη θέληση, την ισχύ και τον πλούτο της ενιαίας ΕΕ, η εμφάνιση μιας διασπασμένη και εσωστρεφής Ευρώπη θα αντιπροσώπευε μια ιστορικής τάξης οπισθοχώρηση.

Εδώ και έξι δεκαετίες, οι Ζαν Μονέ (Jean Monnet), Ρομπέρ Σουμάν (Robert Schuman) και Κόνραντ Αντενάουερ (Konrad Adenauer) συνίδρυαν την Ευρώπη. Σήμερα η ΕΕ χρειάζεται μια νέα γενιά ηγετών που θα κατορθώσουν να εμφυσήσουν λίγη ζωντάνια σε ένα εγχείρημα που είναι επικίνδυνα κοντά στον οριστικό ενταφιασμό του. Προς το παρόν, αυτοί οι ηγέτες δε φαίνονται πουθενά. 

Πηγή:  Washington Post, 07.09.2010

Ε.Ε - Οδεύουμε προς Διάλυση ή Νέα Αρχή?

H Ε.Ε Δεν Πέθανε Ακόμα



(του Κάρλο Μπαστασίν, Οικονομολόγου και Επιφυλλιδογράφου στον Ιταλικό και Γερμανικό Τύπο)

Στις 13 Μαΐου 2010, στο αποκορύφωμα της ελληνικής οικονομικής κρίσης, η Γερμανίδα καγκελάριος 'Ανγκελα Μέρκελ (Angela Merkel) μας διαφώτισε απροσδόκητα σχετικά με το πώς αντιλαμβάνεται την Ευρώπη, επ' ευκαιρία της ομιλίας της κατά τη διάρκεια της απονομής του «βραβείου Καρλομάγνου» στον Πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Ντασκ (Donald Tusk), στην πόλη της Γερμανίας 'Ααχεν. «Η τρέχουσα κρίση του ευρώ», τόνισε η Μέρκελ, «δεν είναι μια συνηθισμένη κρίση. Είναι η σημαντικότερη κρίση που γνώρισε η Ευρώπη από την εποχή της υπογραφής της συνθήκης της Ρώμης, το 1957. Είναι μια κρίση υπαρξιακή. Αν αποτύχουμε, δε χρειάζεται να σας πω ποιες θα είναι οι επιπτώσεις. Αν πετύχουμε όμως, η Ευρώπη θα βγει από την κρίση αυτή ισχυρότερη από ποτέ».

Αυτές οι εντελώς απροσδόκητες παρατηρήσεις της αιφνιδίασαν το διεθνή τύπο. «Για να ξεπεράσουμε την κρίση», συνέχισε η καγκελάριος, «χρειάζεται να διακρίνουμε με σαφήνεια ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζουμε, να καταλήξουμε στα απαραίτητα νομικά συμπεράσματα και να συντονίσουμε τις οικονομικές και δημοσιονομικές μας πολιτικές στενότερα από ποτέ. Αλλά θα χρειαστεί επίσης να αναλάβουμε πρωτοβουλίες και πέραν της νομικής σφαίρας, δημιουργώντας επί παραδείγματι έναν ευρωπαϊκό στρατό. Τέλος, χρειάζεται να υπερασπιστούμε τα ιδεώδη και τις αξίες μας: τη δημοκρατία, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη βιώσιμη ανάπτυξη».

Το κέντρο βάρους της Ευρώπης μετακινήθηκε από τις Βρυξέλλες στο Βερολίνο

Υπό το φως των παρατηρήσεων αυτών της Μέρκελ, η πρόσφατη διάγνωση του «θανάτου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης» από τον Αμερικανό πολιτικό επιστήμονα Τσαρλς Κάπτσαν (Charles Kupchan) δείχνει πόσο δύσκολο είναι, και όχι μόνο στις ΗΠΑ, να δει κανείς «κάτω από την επιφάνεια» της Ευρώπης. Κατ' αρχήν, η προφητεία της επικείμενης κατάρρευσης του ευρωπαϊκού εγχειρήματος κινδυνεύει να θεωρηθεί προκλητική όταν προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που πλήττονται από την οικονομική κρίση με τέτοια σφοδρότητα που παραμορφώνεται η ίδια η ταυτότητά τους και το μέλλον τους. Αλλά η Ευρώπη εκ φύσεως είναι μια πολύ πιο αμφιλεγόμενη οντότητα. Μοιάζει με ένα σκάφος που κατασκευάστηκε για να φτάσει σε ένα συγκεκριμένο προορισμό.

Η κρίση μετακίνησε εκ των πραγμάτων το κέντρο βάρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) από τις Βρυξέλλες στο Βερολίνο. Η αυξημένη επιρροή της Γερμανίας εκδηλώθηκε σε όλη της την έκταση στο ανακοινωθέν του ευρωπαϊκού συμβουλίου της 11ης Φεβρουαρίου 2010. Η ελληνική κρίση βρισκόταν σε πλήρη εξέλιξη και οι μεγάλες οικονομικές δυνάμεις της Ευρώπης εγκαλούνταν όλο και εντονότερα να παρέμβουν για να διασώσουν τη βυθιζόμενη χώρα. Κι όμως, η λέξη «αλληλεγγύη» λάμπει δια της απουσίας της από το ανακοινωθέν. Επιπροσθέτως, ο νεοδιόριστος πρόεδρος του ευρωπαϊκού συμβουλίου Χέρμαν Φαν Ράμπουι (Herman van Rompuy) στάθηκε στο πλευρό της Γερμανίας, τονίζοντας ιδιαίτερα τις ευθύνες της ίδιας η Ελλάδας για τα προβλήματά της, αναγνωρίζοντας πάντως παράλληλα πως όλα τα κράτη-μέλη της ευρωζώνης όφειλαν να παρέμβουν, αλλά στο όνομα των αμοιβαίων τους συμφερόντων και της σταθερότητας του ευρώ. Με άλλα λόγια, εκείνη τη μέρα άλλαξε η επίσημη ρητορική της Ευρώπης: η «ευρωπαϊκή αλληλεγγύη» παραχώρησε τη θέση της στο «εθνικό συμφέρον».

Η Γερμανία δρέπει πλούσιους καρπούς από το ευρώ

Μεταξύ των συνόδων του «ευρωπαϊκού συμβουλίου» του Φεβρουαρίου και του Μαρτίου, η Μέρκελ ανάλαβε σταδιακά την πρωτοβουλία των κινήσεων, επισκιάζοντας τον πρόεδρο της «ευρωπαϊκής επιτροπής» (Κομισιόν) Μπαρόζο (Barroso), αλλά ακόμα και τον Φαν Ράμπουι. Οι αποφάσεις των συμβουλίων διαπραγματεύονταν αποκλειστικά μεταξύ Παρισίων και Βερολίνου, με τη διαμεσολάβηση του προέδρου της «ευρωπαϊκής κεντρικής τράπεζας» (ΕΚΤ) Ζαν-Κλοντ Τρισέ (Jean-Claude Trichet). Στο συμβιβασμό που ακολούθησε, οι δύο χώρες με τα πολλά συμφώνησαν στην ανάγκη για στενότερη συνεργασία τους και ισχυρότερη οικονομική διακυβέρνηση του ευρώ. Τον Απρίλιο μολοταύτα, οι αργοί ρυθμοί της λήψης αποφάσεων από την Ευρώπη, καταγγέλθηκαν δημοσίως επανειλημμένα από τον Τρισέ. Με τον τρόπο αυτό αφέθηκε ελεύθερο το πεδίο στις χρηματαγορές να επιχειρήσουν μεγάλης κλίμακας κερδοσκοπική επίθεση, που έπεισε προς στιγμή τους πάντες πως η πολιτική απροθυμία του Βερολίνου θα οδηγούσε πράγματι στην κατάρρευση της «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης». Αλλά το συμπέρασμα αυτό ήταν λαθεμένο: οι αποφάσεις στις οποίες εντέλει κατέληξε η ΕΕ στις αρχές Μαΐου κατέληξαν την ύστατη στιγμή στη διαμόρφωση ενός σχήματος αλληλοβοήθειας (στο «μηχανισμό οικονομικής στήριξης») που κατασκευάστηκε ειδικά για την διαχείριση της ελληνικής κρίσης. Το ευρώ είναι «ο ακρογωνιαίος λίθος του ευρωπαϊκού οικοδομήματος» δήλωσε αργότερα η Μέρκελ στο Βερολίνο. «Αν το εγκαταλείπαμε στην τύχη του, οι επιπτώσεις θα ήταν ανυπολόγιστες».

Πράγματι, η Γερμανία έχει δρέψει πλούσιους καρπούς χάρη στο ευρώ. Σήμερα πλέον, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες, ανεξάρτητα από το αν η επιτυχία της γερμανικής οικονομίας αντιπροσώπευε για εκείνες «καρότο» ή «μαστίγιο», υιοθετούν τη γερμανική οικονομική προσέγγιση: αυστηρότερη δημοσιονομική πειθάρχηση, διαρθρωτικές αλλαγές για τόνωση της ανταγωνιστικότητας, δημιουργία μηχανισμών διαχείρισης κρίσεων και ενίσχυση του συντονισμού των οικονομικών τους πολιτικών. Αυτοί εξάλλου είναι και οι σκοποί της υπό τον Φαν Ράμπουι ομάδας εργασίας, που τους επόμενους μήνες αναμένεται να δημοσιοποιήσει τα πορίσματά της.

Σήμερα τα κράτη-μέλη επαναπροσδιορίζουν το κοινό τους συμφέρον

Τον Ιούλιο, το «ευρωπαϊκό συμβούλιο» κατέληξε σε συμφωνία για τη λειτουργία της «ευρωπαϊκής υπηρεσίας εξωτερικής δράσης» (ΕΥΕΔ) και εγκατέστησε μόνιμες δομές διαχείρισης κρίσης. Επιπροσθέτως σχεδιάστηκε η νέα στρατηγική της ΕΕ για την ενιαία αγορά από τον Μάριο Μόντι (Mario Monti), ενώ στα σκαριά βρίσκεται και η δημιουργία του κοινού της προϋπολογισμού.

Συμπερασματικά, η κρίση και οι επιπτώσεις της έδειξαν στις ευρωπαϊκές χώρες μια νέα πλευρά της παγκοσμιοποίησης. Αφού πλέον συνειδητοποίησαν τα οφέλη αλλά και τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται η ύπαρξη του ευρώ, τα κράτη-μέλη της ΕΕ επαναπροσδιορίζουν σήμερα το πλαίσιο των κοινών τους συμφερόντων. Πιθανότατα να χρειαστούμε νέες ευρωπαϊκές συνθήκες, όπως υπονοεί η Μέρκελ, ίσως και νέες πολιτικές προοπτικές. Η κρίση πάντως δεν καταδίκασε την Ευρώπη, παρά όσα ισχυρίζεται ο Τσαρλς Κάπτσαν: αντιθέτως, μάλλον την οδηγεί σε μια νέα αρχή.

Πηγή:  Il Sole-24 Ore, 10.09.2010  (μέσω www.ppol.gr)

Η Ακροδεξιά Στροφή των Ρεπουμπλικάνων

Σημείωμα προς Δημοκρατικούς: Μη Βιάζεστε να Χαρείτε για την Ακροδεξιά Στροφή των Ρεπουμπλικάνων



(του Eugene Robinson, Αρχισυντάκτη και Επιφυλλιδογράφου της Washington Post)

Δε θέλω να σας χαλάσω το κέφι, αλλά οι Δημοκρατικοί καλά θα κάνετε να μην προεξοφλείτε πως θα νικήσετε το Νοέμβριο, λόγω της πικρόχολης διαμάχης που ξέσπασε στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικάνων και των άπειρων, αδύναμων υποψηφίων που επέλεξαν στις εσωκομματικές τους εκλογές. Όσο σκληρά κι αν προσπαθεί, το Ρεπουμπλικανικό κόμμα (GOP) δεν πρόκειται να αυτοκτονήσει· τουλάχιστο όχι εφέτος.

Με αυτή την παρατήρηση δεν εννοώ πως η διαμάχη μεταξύ του Ρεπουμπλικανικού κομματικού κατεστημένου και της ακραίας, μισαλλόδοξης, λαϊκίστικης εξέγερσης που αποκρυσταλλώνεται στο «κόμμα του τσαγιού» είναι ασήμαντη. Όταν την Τρίτη (14/9) έμαθα πως η Κριστίν Ο'Ντόνελ (Christine O' Donnell), η εκλεκτή του «κόμματος του τσαγιού», κέρδισε το χρίσμα του GOP στο Ντέλαγουερ η πρώτη μου αντίδραση ήταν πως με τέτοιους αντιπάλους, η πλειοψηφία των Δημοκρατικών στη γερουσία ήταν εξασφαλισμένη.

Μετά από σκέψη, το άλλαξα αυτό σε «σχεδόν εξασφαλισμένη» και τώρα νομίζω πως πρέπει να το υποβαθμίσω σε «πιθανή». Σε στιγμές δε υπαρξιακής απόγνωσης, φοβούμαι πως η Ο'Ντόνελ μπορεί και να κερδίσει!

Μια πλειάδα αξιοσέβαστων πολιτικών αναλυτών επαναλαμβάνουν πως χωρίς την έδρα του Ντέλαγουερ, το GOP δύσκολα θα πλειοψηφήσει στη γερουσία. Το κομματικό κατεστημένο θεωρούσε πως είχε βρει τον ιδεώδη υποψήφιο στο πρόσωπο του Μάικ Καστλ (Mike Castle), ενός βετεράνου, μετριοπαθούς γερουσιαστή. Αλλά το κίνημα του «κόμματος του τσαγιού» κατόρθωσε να βρει μια εναλλακτική υποψηφιότητα που χάρη σε μια θάλασσα ιδιωτικής χρηματοδότησης και ένα μαζικό κίνημα εθελοντών έδωσε το χρίσμα στην Ο'Ντόνελ, που το κομματικό κατεστημένο θεωρεί «μη-εκλέξιμη».

Κι όμως, μπορεί και να είναι εκλέξιμη! Ας μην ξεχνάμε πως η εσωκομματική προεκλογική εκστρατεία για το χρίσμα του GOP μετατράπηκε σε όργιο αποκαλύψεων για την προσωπική ζωή της Ο'Ντόνελ. Τα πράγματα που βρήκαν για εκείνη οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί της αντίπαλοι, υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να την έχουν κονιορτοποιήσει.

Ανάμεσά τους βρέθηκαν παλιά τηλεοπτικά στιγμιότυπα, στα οποία η Ο'Ντόνελ έδινε ρεσιτάλ παραδοξολογιών και ατεκμηρίωτων δηλώσεων: μιλώντας κάποτε στο MTV υπέρ της σεξουαλικής αποχής, έφτασε στο σημείο να καταδικάσει τον αυνανισμό.

Αποκαλύφθηκε επίσης πως τα προσωπικά της οικονομικά ήταν σε χαοτική κατάσταση, πως δεν πλήρωνε πια τις δόσεις του στεγαστικού της δανείου, πως είχε μηνυθεί για μη καταβολή διδάκτρων στο κολέγιό της. Πριν ανακοινώσει την υποψηφιότητά της δεν είχε καν σταθερή εργασία και την περσινή χρονιά δήλωσε ετήσιο εισόδημα μόλις 5,800 δολάρια. Ενώ δήλωνε πως είχε αποφοιτήσει από το πανεπιστήμιο «Φέρλι Ντίκινσον» εδώ και 17 χρόνια, αποκαλύφθηκε πως πήρε το πτυχίο της μόλις λίγες βδομάδες πριν. Ο υπεύθυνος της αποτυχημένης προεκλογικής της εκστρατείας του 2008 για τη γερουσία, την αποκάλεσε δημοσίως «απόλυτη απάτη».

Τώρα, όλα αυτά προστίθενται στο «μη εκλέξιμη», σωστά; Σωστά, αλλά μόνο σε έναν δίκαιο και εχέφρονα κόσμο... Που σημαίνει πως στον κόσμο που ζούμε, τα πάντα μπορεί να συμβούν.

Η Ο'Ντόνελ είναι οικεία και φωτογενής, κι εκπέμπει μια λάμψη που ο Δημοκρατικός αντίπαλός της Κρις Κουνς (Chris Coons), δύσκολα θα ανταγωνιστεί. Διαθέτει εν αφθονία αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «χάρισμα Σάρα Πέιλιν» -ένα μείγμα τσαχπινιάς, λαϊκότητας, θρησκευτικότητας, συν την ευκαιριακή λάμψη των λαίμαργων κυνοδόντων του αυθεντικού πολιτικού θηρευτή.

Την ώρα που οι «παχιές γάτες» του GOP στην Ουάσινγκτον και το Ουίλμινγκτον τσακώνονται αν αξίζει τον κόπο να ποντάρουν αληθινά λεφτά στην υποψήφιά τους (ή μήπως θα ήταν καλύτερα να θεωρήσουν δεδομένη την ήττα της και να την παρατήσουν στην τύχη της) η Ο'Ντόνελ προετοιμάζεται για μια πλημμυρίδα δολαρίων από ομάδες του «κόμματος του τσαγιού» και δωρητές από ολόκληρη τη χώρα.

Αν οι Δημοκρατικοί προετοιμάσουν μια δυναμική προεκλογική εκστρατεία, αν κατορθώσουν να προκαλέσουν κάποιον ενθουσιασμό στην κομματική τους βάση, μπορεί να την κερδίσουν. Αλλιώς, η Ο'Ντόνελ μπορεί να επικρατήσει.

Τα ίδια πάνω-κάτω ισχύουν και για άλλες εκλογικές αναμετρήσεις, που οι Δημοκρατικοί θα μπορούσαν να κερδίσουν.
  • Ο ηγέτης της Δημοκρατικής πλειοψηφίας στη γερουσία Χάρι Ράιντ (Harry Reid), που αντιμετωπίζει προβλήματα με τους ψηφοφόρους του στη Νεβάδα, στάθηκε τυχερός όταν οι Ρεπουμπλικάνοι επέλεξαν ως αντίπαλό του τη Σάρον Ανγκλ (Sharron Angle), επίσης μέλος του «κόμματος του τσαγιού». Καθώς γνωστοποιούνταν οι ακραίες θέσεις της Ανγκλ και διαδίδονταν τα παράδοξα σχόλιά της,  ο Ράιντ απέκτησε γρήγορα προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις. Αλλά στη συνέχεια τα νούμερά του άρχισαν να υποχωρούν, τα δικά της ανακάμπτουν, και όλα δείχνουν πως ο Ράιντ θα πρέπει να προετοιμάζεται για έναν αγώνα ζωής ή θανάτου.
  • Όταν στο Κεντάκι οι οπαδοί του «κόμματος του τσαγιού» επέβαλαν να δοθεί το χρίσμα του GOP στον Ραντ Πολ (Rand Paul), οι Δημοκρατικοί έφτασαν στο σημείο να ονειρεύονται πως θα μπορούσαν να ανακτήσουν αυτή τη γερουσιαστική έδρα του GOP. Αλλά τώρα όλα δείχνουν πως ο Πολ θα νικήσει.
  • Παρομοίως, στην Αλάσκα προηγείται ο εκλεκτός του «κόμματος του τσαγιού» Τζο Μίλερ (Joe Miller) -εκτός αν η εσωκομματική του αντίπαλος και γερουσιαστής Λάιζα Μουρκόφσκι (Lisa Murkowski) επιμείνει να  υπερασπιστεί την έδρα της ως «αντάρτης».
Οι εσωκομματικές εκλογές του GOP της Τρίτης ήταν ό,τι πιο ευχάριστο συνέβη στους Δημοκρατικούς εδώ και καιρό, αλλά τα πράγματα παραμένουν ρευστά. Οι Ρεπουμπλικάνοι προσκάλεσαν το «κόμμα του τσαγιού» στη μεγάλη σκηνή τους, και τώρα ανησυχούν μήπως γίνουν βορά των νεοφερμένων. Αλλά τουλάχιστο το κόμμα τους είναι γεμάτο πάθος, ενεργητικότητα και αποφασιστικότητα, πράγμα που δεν μπορεί να ειπωθεί για τους Δημοκρατικούς, παρά μόνο ως κολακεία.

Αν οι Δημοκρατικοί δεν κατορθώσουν να προκαλέσουν -και γρήγορα- κάποια μορφή αυθεντικού ενθουσιασμού στη βάση τους, τα περί «μη-εκλογιμότητας» μπορεί να αποδειχθούν κενά περιεχομένου. Οι Δημοκρατικοί ίσως να δικαιούνται να ελπίζουν πως οι Ρεπουμπλικάνοι θα αυτοκτονήσουν, αλλά αυτό δεν αποτελεί πολιτική στρατηγική.

Πηγή:  Washington Post,  19.09.2010 (μέσω www.ppol.gr)

Το Μίσος των Ελλήνων

«Νόμπελ Μίσους»



(Του Νίκου Δήμου)

Ψεύδονται ασύστολα όσοι (κυρίως ξένοι) ισχυρίζονται ότι οι Έλληνες δεν είναι παραγωγικοί, ότι δεν παράγουν παρά ελάχιστα και άνευ σημασία πράγματα.

Σε έναν τομέα είμαστε πολύ ψηλά και κατά κεφαλήν και σε συνολικό όγκο προϊόντος.

Στην παραγωγή μίσους.

Σε όλες τις μορφές και τις συσκευασίες (φθόνος, εμπάθεια, κακία, έχθρα, απέχθεια, πάθος, μικροπρέπεια, συκοφαντία, υπονόμευση, κ.λπ.) παράγουμε περισσότερο μίσος από ό,τι αντέχουμε.

Υπερβάλλω;

Αν υπήρχε βραβείο Νόμπελ του μίσους, θα έπρεπε να απονεμηθεί στους φανατικούς οπαδούς του Πανιώνιου που καταστρέψανε το δικό τους γήπεδο, προκειμένου να μην παίξει εκεί η ΑΕΚ. Θυμίζει το φοβερό ανέκδοτο με εκείνον που του πρόσφεραν ό,τι θέλει, αρκεί να το έπαιρνε διπλό και ο γείτονας. Είπε: «βγάλτε μου το ένα μάτι». Θα ξέρετε και το άλλο με την κατσίκα...

Ο πιο αξιοπρεπής (και πιο επιτυχημένος) προπονητής στην Ελλάδα, ο Ντούσαν Μπάγιεβιτς, ένας Κύριος, ξυλοκοπήθηκε από τραμπούκους - διότι τον... μισούν.

Περιδιαβάζω στο διαδίκτυο και βλέπω τη ρητορική του μίσους (hate speech ο διεθνής επιστημονικός όρος) να κυριαρχεί στις ελληνικές ιστοσελίδες. Μισούμε το ΔΝΤ, την Ε.Ε., το ΝΑΤΟ, τους Αμερικανούς, τους Εβραίους, τους Τούρκους, τους Ακατανόμαστους (FYROM), τους πάντες. Ερμηνεύουμε όλη την ιστορία μας με όρους μίσους. Πιστεύουμε ότι μας μισούν και συνωμοτούν εναντίον μας, από καταβολής Ελληνισμού. Κι εμείς ανταποδίδουμε.

Και πάνω από όλα, μισούμε ο ένας τον άλλο. Τίποτα δεν μας ενοχλεί (έγραφα ήδη το 1979) περισσότερο από την επιτυχία του άλλου. Δεν την ανεχόμαστε. Δεν την επιτρέπουμε. Τη θεωρούμε απρεπή, άσεμνη, σχεδόν... αντιδημοκρατική. Την πολεμάμε και την απαξιώνουμε με δικούς μας όρους. («Κάποιο κόλπο έκανε...»).

Οι άλλοι λαοί υπερηφανεύονται για τους προικισμένους, τους εκλεκτούς, τους ταλαντούχους. Εμείς τους διώχνουμε ή προσπαθούμε να τους ισοπεδώσουμε, να τους θάψουμε, να τους κρύψουμε. Όταν επιστρέφουν από λαμπρές καριέρες στο εξωτερικό, δεν βρίσκουμε γι' αυτούς ούτε θέση κλητήρα. Φθόνος - η πρώτη εκδήλωση του ελληνικού μίσους.

Πηγή:  LIFO, 01.09.2010

Τετάρτη 22 Σεπτεμβρίου 2010

Πόσο «Κοινωνικά» είναι τα Social Media?



(Του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου, Δημοσιογράφου-Κοινωνιολόγου ΜΜΕ)


Η «οικογένεια» του Facebook ανέρχεται σε περίπου 450 εκατ., με το 1/3 του συνολικού πληθυσμού χωρών όπως ΗΠΑ, Βρετανία, Καναδάς και το 1/4  σε κράτη όπως Γαλλία, Ιταλία, αλλά και… Τουρκία να είναι μέλη της! O αριθμός συνεχίζει να αυξάνει, ενώ υπάρχουν και τα υπόλοιπα διαδεδομένα social media, όπως MySpace, Twitter κ.λπ. με λιγότερα μέλη, που επίσης ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια. Τα τελευταία 3-4 χρόνια η χρήση των διαφόρων «μέσων κοινωνικής δικτύωσης» παρουσίασε αύξηση 700-800% και μάλιστα όχι μόνο στον «αναπτυγμένο κόσμο», αλλά και σε πολλές περιοχές της Ασίας, της Λ. Αμερικής κ.λπ.

Το ίδιο διάστημα μεταβλήθηκε η χρήση που κάνουν τα άτομα νεότερης ηλικίας στο διαδίκτυο και τις τηλεπικοινωνίες. Η ανάγνωση των sites άρχισε να αντικαθίσταται από παρακολούθηση blogs. Η ανταλλαγή e-mail παραμερίστηκε από instant messages. Oι συζητήσεις από κινητά –που είχαν ήδη υποκαταστήσει τις συζητήσεις από σταθερά– παραμερίστηκαν από την αποστολή περισσότερων sms και mms, αλλά και από τις αναρτήσεις προσωπικών πληροφοριών, φωτό κ.λπ. στα walls του Facebook και MySpace. Τι σημαίνουν αυτές οι νέες μορφές επικοινωνίας και οι «κυβερνο-φιλίες»; Πόσο επικοινωνούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, πόσο αληθινά εκφράζουν τα αισθήματά τους, αλλά και πώς αντιλαμβάνονται την ιδιωτικότητά τους και την προστατεύουν; 

ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ
Κολλημένοι στις οθόνες των ψηφιακών μέσων εμφανίζονται οι νέοι στις ΗΠΑ, παρουσιάζοντας συμπτώματα εξάρτησης παρόμοια με εκείνα του τζόγου και του αλκοόλ. Πείραμα του Πανεπιστημίου του Maryland σε 200 φοιτητές έδειξε ότι η αποχή από τα ψηφιακά μέσα ισοδυναμεί με άγχος, νευρικότητα, ατονία και κατάθλιψη, και παρομοιάζεται με απουσία της οικογένειας και των φίλων. Τη μερίδα του λέοντος έχει το διαδίκτυο, με τα συμπτώματα εθισμού σ’ αυτό να αυξάνονται ανησυχητικά. Σε ό,τι αφορά τα social media τα κορίτσια είναι περισσότερο εθισμένα, σύμφωνα με μελέτη στη Βρετανία. Οι δε γονείς, όταν έχουν επίγνωση, ανησυχούν, αλλά… τι να κάνουν; Με βάση την προαναφερόμενη μελέτη, το 48% των γονέων που το παιδί τους έχει προφίλ στο Facebook κ.λπ. αυτό που αποφασίζουν να κάνουν είναι να γίνουν «διαδικτυακοί φίλοι» του, μήπως και ελέγχουν κάπως τη συμπεριφορά του στον κυβερνοχώρο…

Πάντως, άλλη έρευνα από την Pew Internet και την American Life Project έδειξε ότι οι νεότεροι χρήστες του διαδικτύου έχουν χάσει το ενδιαφέρον για το blogging και στρέφονται σε πιο σύντομες και κινητές μορφές επικοινωνίας. Η εξέλιξη της τεχνολογίας τους έχει στρέψει από το macro-blogging στο micro-blogging. Όλο και περισσότεροι (55% των ηλικιών 18-29 και 27% των ηλικιών 12-17) επιλέγουν να συνδέονται με το διαδίκτυο μέσω κινητού. Έφηβοι που ρωτήθηκαν δηλώνουν ότι έχουν χάσει το ενδιαφέρον για το blogging, γιατί επιθυμούν να γράφουν γρήγορα και διότι «ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται να διαβάζει πολλά λόγια στο διαδίκτυο». Ωστόσο, αντίθετες είναι οι τάσεις για τους άνω των 30, όπου το κλασικό blogging συνεχίζει να αυξάνει. 

ΙΔΙΩΤΙΚΟΤΗΤΑ
Η δημοφιλία της on-line κοινωνικής δικτύωσης δείχνει ότι τα άτομα δεν προσβλέπουν πια στην ιδιωτικότητα, η οποία δεν αποτελεί πλέον κανόνα για τις κοινωνίες». Τάδε έφη ο ιδρυτής του Facebook Mark Zuckerberg, ο οποίος και υπογραμμίζει ότι η εξάπλωση των κοινωνικών δικτύων αντανακλά τις ριζικές αλλαγές που συντελούνται στις συνήθειες επικοινωνίας των ανθρώπων. Και σίγουρα έχει δίκιο ως προς τη διάδοση των social media. Όμως για το θέμα της ιδιωτικότητας υπάρχουν κι άλλες τάσεις από αυτές που βλέπει ο Ζuckerberg ή και ο συνάδελφός του Reid Hoffman, δημιουργός του Linkendin, που δήλωνε κι αυτός στο τελευταίο Nταβός ότι «η προστασία της ιδιωτικής ζωής αποτελεί ξεπερασμένο αίτημα προηγούμενων γενεών». Κι αυτές οι διαφορετικές τάσεις έχουν να κάνουν με τον εντεινόμενο προβληματισμό για την προστασία των προσωπικών δεδομένων στο διαδίκτυο, με αφορμή τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης.

Στις 31 Μαΐου εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες ενώνονταν στον κυβερνοχώρο με το σύνθημα “Quit Facebook”, διαμαρτυρόμενοι για τη διαχείριση των προσωπικών τους δεδομένων από την ιστοσελίδα. Στο δε επίπεδο της ΕΕ, η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στην επικαιροποίηση της νομοθεσίας για την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Παρόμοια εγρήγορση αναπτύσσεται και στις ΗΠΑ, όπου ενώσεις χρηστών προσέφυγαν στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου. Η τελευταία άσκησε αγωγή κατά του Facebook για τις αλλαγές των ρυθμίσεων ασφαλείας.

ΟΙ «ΦΙΛΟΙ»
Στον κόσμο του διαδικτύου έχει κάποιος τη δυνατότητα να έρθει σε επαφή με μεγάλο αριθμό ατόμων, στις δε ιστοσελίδες των social media να κάνει εκατοντάδες ή ακόμη και χιλιάδες «φίλους». Πόσο καλά, όμως, ξέρει κανείς αυτά τα άτομα; Θα ανταποκρινόταν σε κάποιο πρόβλημά τους; Σύμφωνα με έρευνες, ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι αρκετά μεγάλος για να επιτρέψει βαθιές και ουσιαστικές σχέσεις με περισσότερους από μία χούφτα ανθρώπους. Υπολογίζεται ότι οι άνθρωποι μπορούν να έχουν πραγματικές σχέσεις μ’ έναν κύκλο περίπου 150 ατόμων. Πρόκειται για το λεγόμενο αριθμό Dunbar (από το όνομα του Βρετανού ανθρωπολόγου Robin Dunbar, που διατύπωσε το λεγόμενο cognitive limit). Ο αριθμός αυτός θέτει τα όρια μεταξύ αυτών που μπορούμε να έχουμε σχέσεις εμπιστοσύνης και εκείνων που μπορεί να συμπαθούμε και ίσως να έχουμε μία ευχάριστη συζήτηση, αλλά δεν μπορούν να θεωρηθούν προσωπικοί φίλοι.

Σε οποιαδήποτε περίπτωση, πρόσφατες έρευνες των πανεπιστημίων Πρίνστον και UCLA καταλήγουν ότι η πυκνή ηλεκτρονική επικοινωνία μειώνει το ενδιαφέρον για διαπροσωπική επικοινωνία. Ακόμη, ότι κάνει την επικοινωνία πιο δημόσια αλλά και επιφανειακή. Ο δε Γάλλος κοινωνικός φιλόσοφος Ζαν Μποντριγιάρ, σε συνέντευξή του στο γράφοντα προ 20 ετών –όταν ξεκινούσε η έκρηξη των νέων επικοινωνιακών τεχνολογιών–, επέμενε ότι «όπου υπάρχει πολύ τηλε-επικοινωνία χάνεται η επικοινωνία»…

Πηγή:  Athens Voice, 21.07.2010

Τα Μ.Μ.Ε, Οι Διαδηλώσεις, Η Δύναμη της Εικόνας και του Θεάματος


Η αρχή της αβεβαιότητας και τα ΜΜΕ


(Του Πάσχου Μανδραβέλη)

Σχεδόν σε κάθε πορεία διαμαρτυρίας υπάρχει μια συνήθης τελετουργία. Πενήντα περίπου διαδηλωτές, κρατώντας στειλιάρια με κόκκινα σημαιάκια, πιάνονται αγκαζέ. Φωνάζουν συνθήματα και προχωρούν με στρατιωτικό ρυθμό προς τις δυνάμεις των ΜΑΤ. Πέφτουν πάνω στις ασπίδες, ακούγονται φωνές, γίνονται κάποιες αψιμαχίες και μετά οπισθοχωρούν. Κατά καιρούς, κάποιος θα πέσει στο οδόστρωμα. Τότε μερικοί σύντροφοί του θα του ρίξουν νερό, ενώ κάποιοι άλλοι θα καταγγέλλουν την αστυνομική αυθαιρεσία που μετέτρεψε μια «καθόλα ειρηνική διαμαρτυρία σε πεδίο μάχης».

Η διακηρυγμένη πρόθεση πίσω από αυτές τις μάταιες επιθέσεις είναι «η προσπάθεια επανάκτησης του δημόσιου χώρου». Υποτίθεται ένας πολίτης έχει το δικαίωμα να διαδηλώνει παντού και τα παρατεταγμένα ΜΑΤ εμποδίζουν το δικαίωμα του διαδηλωτή ακόμη και να μπουκάρει στη Βουλή. Το παράδοξο είναι ότι αυτό το «δικαίωμα» δεν διεκδικείται στα δικαστήρια, αλλά στον δρόμο.

Ακόμη πιο περίεργο είναι το γεγονός ότι χρόνια ακολουθείται αυτή η πρακτική χωρίς... πρακτικό αποτέλεσμα. Κι όμως με σισύφεια υπομονή οι διαμαρτυρόμενοι χτυπούν με τα στειλιάρια τις ασπίδες, τις ξαναχτυπούν, χωρίς να πετύχουν ποτέ το διακηρυγμένο τους αποτέλεσμα.

Ο,τι χάνουν όμως σε ενέργεια και σε λογική το κερδίζουν σε δημοσιότητα. Πορεία για την οποία θα αδιαφορήσουν τα ΜΜΕ, είναι πορεία χαμένη στο πέλαγος της πληροφορίας. Και τα ΜΜΕ ενδιαφέρονται για «εντάσεις» και όχι για αιτήματα, δίκαια ή άδικα. Για τον φακό της κάμερας, λοιπόν, σκηνοθετείται κάθε λίγο και λιγάκι αυτό το χάπενινγκ.

Η απροσδιοριστία
Στις αρχές του περασμένου αιώνα, ο μεγάλος Γερμανός φυσικός Βένερ Χάιζενμπεργκ έβαλε μια βόμβα στα θεμέλια της φυσικής. Απέδειξε ότι στον κόσμο των θεμελιωδών σωματιδίων αυτή καθ’ αυτήν η παρατήρηση αλλάζει το παρατηρούμενο σωματίδιο. Το φως που πέφτει για να γίνει η παρατήρηση «αναγκαστικά προκαλεί μια σημαντική διαταραχή στο αντικείμενο που κάνουμε τη μέτρηση... Δεν υπάρχει πρακτικός και θεωρητικός τρόπος να μειώσουμε τη διαταραχή αυτή στο μηδέν. Για αντικείμενα μικροσκοπικών διαστάσεων τέτοιες διαταραχές δεν είναι αμελητέες. Αυτή είναι η ουσία της αρχής της απροσδιοριστίας του Heinsenberg, η οποία έχει μια ακριβή μαθηματική έκφραση» («Το κβαντικό Σύμπαν», εκδ. Τροχαλία).

Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και όταν πέφτει ο προβολέας της κάμερας στα κοινωνικά υποκείμενα ή τα άτομα. Αυτή καθ’ αυτήν η παρατήρηση αλλάζει τη συμπεριφορά του αστυνομικού που ελέγχει έναν μετανάστη, των διαδηλωτών που πέφτουν πάνω στα ΜΑΤ, και του 60χρονου Πατριώτη του Μετώπου, που πέταξε το παπούτσι στον πρωθυπουργό.

Για το συγκεκριμένο συμβάν πρέπει να ξεχωρίσουμε δύο πράγματα: τη συνωμοσιολογία και την απροσδιοριστία. Οι κατηγορίες περί στημένου θέματος υπονοούν ότι το BBC διά του ανταποκριτή του έφτιαξε το γεγονός ή υποκίνησε ρητώς τον δράστη ώστε να προβάλει ένα «αποκλειστικό θέμα». Αυτό ανήκει στη σφαίρα της συνωμοσιολογίας, που δύσκολα μπορεί να γίνει πιστευτή, ειδικά για έναν οργανισμό σαν το BBC που έχει δώσει μάχες για την τήρηση της δημοσιογραφικής δεοντολογίας. Οπότε λόγω προτέρου εντίμου βίου η φράση στην ανακοίνωση του BBC «οποιαδήποτε υπόνοια ότι ο διαδηλωτής υποκινήθηκε να ενεργήσει κατ’ αυτόν τον τρόπο, είναι εντελώς αβάσιμη», πρέπει να γίνει πιστευτή. Η παρακάτω όμως «το περιστατικό αυτό θα είχε συμβεί, άσχετα αν υπήρχε κάμερα ή όχι» μάλλον δείχνει αλαζονεία απέναντι στην πολύπλοκη πραγματικότητα. Εδώ ακόμη και στον κόσμο της γρανιτένιας φυσικής δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι πώς θα αντιδράσει το απλοϊκό ηλεκτρόνιο όταν πέσει πάνω του το φωτόνιο της παρατήρησης, μπορούμε να ξέρουμε πώς θα συμπεριφερθεί μια πολύπλοκη προσωπικότητα; Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορούμε να ξέρουμε αν και κατά πόσο «το περιστατικό αυτό θα είχε συμβεί» χωρίς την παρουσία της κάμερας.

Η επίδραση της τηλεοπτικής κάμερας στη συμπεριφορά των διαδηλωτών είναι ένα παλιό πρόβλημα. Εντοπίστηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια των μεγάλων διαδηλώσεων ενάντια στον πόλεμο του Βιετνάμ. Στις 26 με 29 Αυγούστου του 1968 οι Δημοκρατικοί έκαναν στο Σικάγο το συνέδριο για την ανάδειξη του υποψήφιου προέδρου του κόμματος. Ηταν ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός και όλα τα τηλεοπτικά δίκτυα των ΗΠΑ είχαν στρέψει τις κάμερές τους μέσα στο «Διεθνές Αμφιθέατρο» για να καταγράψουν τον μεγάλο διχασμό των Δημοκρατικών. Το βράδυ της 28ης Αυγούστου οι κάμερες εγκατέλειψαν το συνέδριο και βγήκαν στον δρόμο για να καλύψουν ένα πιο δραματικό γεγονός. Πολλές φοιτητικές οργανώσεις, με πρώτο το Youth International Party (Yippie), είχαν οργανώσει διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, εκεί ακριβώς που για τρεις μέρες ήταν η πρωτεύουσα των media.

H απάντηση της αστυνομίας του Σικάγου ήταν εξαιρετικά βίαιη. Οι απεσταλμένοι του CBS και NBC Μάικ Γουάλας και Νταν Ράδερ χτυπήθηκαν από τους αστυνομικούς σε ζωντανή μετάδοση. Οι βιαιοπραγίες κατά των συλληφθέντων νέων ήταν ο κανόνας. Κανείς όμως από τους επικεφαλής των δυνάμεων ασφαλείας δεν πρόσεξε το σύνθημα των διαδηλωτών που γεννήθηκε εκείνο το βράδυ: «the whole world is watching» («όλος ο κόσμος βλέπει»). Πολύ αργότερα ο Αμπι Χόφμαν, ένας από τους ηγέτες του νεολαιίστικου κινήματος, δήλωσε «εμείς ήμασταν η γενιά της τηλεόρασης. Ξέραμε το μέσο και τη δύναμή του. Εκείνοι (σ.σ. οι δυνάμεις ασφαλείας) δεν το ήξεραν».

Για πολλούς το βράδυ της Τετάρτης (28 Αυγούστου) άλλαξε τη θεματολογία των media. Τα κανάλια αναγκάστηκαν από τα γεγονότα να εγκαταλείψουν τη ρητορεία της πανεθνικής ενότητας στον πόλεμο κατά του κομμουνισμού, για να δείξουν την Αμερική όπως ήταν· διχασμένη. Για άλλους ήταν απλώς η κάμερα που μεγέθυνε κάποια γεγονότα και αλλοίωνε τη συμπεριφορά των διαδηλωτών. «Υπάρχει κάτι περίεργο με τα φώτα» δήλωσε στο περιοδικό New Yorker (16.9.1968) ο υπεύθυνος Τύπου της Αστυνομίας της Νέας Υόρκης Ζακ Νεβάρντ. «Μόλις τα τηλεοπτικά συνεργεία ανάψουν τους προβολείς τους, οι άνθρωποι ελκύονται από το φως. Το επόμενο πράγμα που βλέπεις είναι ένας όχλος και οι άνθρωποι αρχίζουν να υποκρίνονται για χάρη της κάμερας. Δεν ξέρω... Υπάρχει κάτι με τα φώτα που κάνει τους ανθρώπους βίαιους».

Ετσι είναι τα πράγματα;
Μετά τα γεγονότα του 1968 στο Σικάγο ξεκίνησε μια έντονη συζήτηση για την επίδραση της τηλεοπτικής κάλυψης στα κοινωνικά γεγονότα. Ηδη η Αμερική παρακολουθούσε τον πρώτο πόλεμο σε ζωντανή μετάδοση. Οχι μόνο στο Βιετνάμ, αλλά και μέσα στις πόλεις. Το πρόβλημα ήταν πως ο πόλεμος που έβλεπε ήταν άλλος από εκείνον που γινόταν. Τα γεγονότα δεν αξιολογούνταν με βάση την σημασία τους, αλλά το «δράμα» που αποτυπωνόταν στο φιλμ.

Κάθε βράδυ τα δελτία ειδήσεων γέμιζαν με «μάχες», οι οποίες όμως δεν ήταν ούτε οι μεγαλύτερες ούτε οι σημαντικότερες. Ενα τηλεοπτικό συνεργείο ακολουθούσε μια περίπολο και αν έπεφταν κάποιοι πυροβολισμοί τότε το δελτίο είχε θέμα. Η σφαγή του Μάι Λάι όμως, που διαμόρφωσε πολιτικές, δεν υπήρχε στον τηλεοπτικό κόσμο επειδή ακριβώς δεν υπήρχε κάμερα παρούσα.

Το σκάνδαλο του Γουότεργκεϊτ ήταν επί δύο χρόνια μια αποκλειστική υπόθεση του Τύπου. Οι πληροφορίες, τα χαρτιά, οι καταθέσεις ήταν εξελίξεις άγνωστες σε όσους ενημερώνονταν μόνο από την τηλεόραση. Η τελευταία μπήκε δυναμικά στο παιγνίδι μόνο όταν άρχισαν οι καταθέσεις στο Κογκρέσο και υπήρχε κινούμενη εικόνα να δείξουν. Το καλύτερό τους ήταν όταν ο Νίξον έσπρωξε βίαια τον υπεύθυνο Τύπου του στον κήπο του Λευκού Οίκου.

Στην επιφάνεια
Η τηλεόραση από τη φύση της δεν μπορεί να χωνέψει και να μεταδώσει τη συνθετότητα της πολιτικής. Αναγκαστικά μένει στην επιφάνεια της εικόνας που δεν είναι πάντα η αντιπροσωπευτική της πραγματικότητας. Ο τηλεοπτικός χρόνος δεν αφήνει περιθώρια για αξιολόγηση και ιεράρχηση. Κάθε γεγονός ισοπεδώνεται και η σημασία του αντιστρέφεται. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε εκείνη την ταραγμένη δεκαετία πολλές φορές τα κανάλια διέκοπταν το πρόγραμμά τους για κάποια βίαιη διαδήλωση, αλλά όχι για τη δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Η τελευταία έγινε ενώ η κάμερα απουσίαζε.

Επί μία περίπου εικοσαετία ο μεγάλος τηλεπαρουσιαστής Γουόλτερ Κρονκάιτ τέλειωνε το δελτίο ειδήσεων με τη φράση «έτσι έχουν τα πράγματα» (that’s the way it is). Χρόνια μετά, το 1998, παραδέχθηκε ότι αυτή η δήλωση ήταν υπερβολική και «ίσως δεν έπρεπε να την είχα κάνει». Τα πράγματα, παρά την αληθοφάνεια της εικόνας, σπανίως είναι όπως τα δείχνει η τηλεόραση.

Διαστρέβλωση ψευδογεγονότων
«Μια διαδήλωση δεν είναι κάποιο πραγματικό γεγονός, υπό την έννοια ότι δεν είναι μια αυθόρμητη εκδήλωση ενός φυσικού γεγονότος, όπως ένας σεισμός ή μια πυρκαγιά. Είναι αυτό που ο κοινωνιολόγος Ντάνιελ Μπόρστιν ονομάζει ψευδογεγονός, κάτι που δημιουργείται για να δημοσιοποιηθεί. Φτιάχνεται σχεδόν αποκλειστικά για να προβληθεί από τις εφημερίδες ή την τηλεόραση. Οπότε το πραγματικό ερώτημα είναι: αν διαστρεβλώσεις ένα ψευδογεγονός, ποια είναι η πραγματική διαστρέβλωση;».

ΣΟΦΙ ΜΠΕΡΝΧΑΜ - συγγραφέας

Διαβάστε
- Νιλ Πόστμαν, «Διασκέδαση μέχρι θανάτου. Ο δημόσιος λόγος στην εποχή του θεάματος», εκδ. Κατάρτι
- Στέλιος Παπαθανασόπουλος, «Η δύναμη της τηλεόρασης», εκδ. Καστανιώτη

 Πηγή: Εφημερίδα Καθημερινή, 19.09.2010